kremming

Det finst mang slags folk, og éin skilnad ein ser tydeleg, er evna til å tena pengar på kjøp og sal: 

Å selja dyrt og kjøpa billeg.
Eg er meir av typen som kjøper dyrt og gjev vekk. Men samanlikna med dei som deltek i Luksusfellen, greier eg meg bra. Så det finst verre enn meg.Torgseljar på fast basis kunne eg nok aldri ha vore. Det krev eigenskapar eg ikkje har: Pågangsmot, evna til å framsnakka produkt av god og mindre god kvalitet på ein tillitsvekkjande måte, og til å henta ut profitt og gleda seg over ein god handel.
Eg har prøvd. Eg har sett juletreseljarar skamlaust promotera tre som kanskje ikkje var så fine. Eller nyhogde.
Skeive og pjuskete tre bydde fram som snorbeine og flaskegrøne. Det hende at eg raudna usynleg i desemberkvelden.
Det var 1998. Eg gjekk på timeløn. Eg fortente ikkje løna mi. Det var det derimot andre som gjorde. Heldigvis eller diverre. Men det er ei fin stemning der oppe på torget på Hillevåg før jul. Og alle trea er frå Ryfylke og hogd for berre nokre timar sidan. Det luktar kvae, og asfalten blenkjer våt i den milde stavangervinteren.
Det har vore gonger eg har freista gjera pengar på å selja varer på den frie marknaden. Me hadde ein forpaktar heime på Kåda som heitte Jostein. Det må ha vore i 1992. Han hadde to famnar bjørkeved som han baud meg til ein gunstig pris. Sådde tanken om at eg kunne kappa han opp i 30 centimeter og selja i sekk. 50 kroner sekken.
Tanken vaks seg til eit rankt pengetre i bakhovudet mitt. Eg slo til. Rigga kappsaga på Massey Ferguson-traktoren, laga eit stativ til vedsekkane og sette i gong med å kappa. 
Eg har alltid likt å jobba med ved. Det frir til urmennesket i meg. Lukta av frisk sagspon kitla i nasen. Lyden av dårleg filt gardssag kvein i øyra. Då den jobben var gjort, mellomlagra eg formua mi på løa og sette inn annonse i Aftenbladet: Bjørkeved til salgs. Kr. 50 pr. sekk. Og så telefonnummer under.
Eg disponerte bil, ein Nissan Kingcab pickup, som til dags dato er det einaste køyretyet eg har eigd som eg har vore verkeleg glad i. Denne fekk køyrt seg - i bokstaveleg - og overført betydning. Dessutan var han perfekt til denne nye attåtnæringa mi. Det tok ikkje lang tid før eg fekk bestillingar. Ein sekk i austre bydel. Ti sekkar på Våland. Sju på Mariero. Ei grøn presenning surra med mulaband.
Eg gjekk på vidaregåande i 1992, og den beste venen min heitte Runar. Han rekrutterte eg til sidemann og kartlesar.Han hadde hår til langt ned på ryggen og svart skinnjakke. Folk som ikkje kjente han, kalla han  Geniet med det langa håret bak ryggen hans. Det var fordi han hadde betre greie på politikk, musikk, språk og litteratur enn alle dei andre på vidaregåande. Med rock og blues frå 60- og 70-talet som spesialfelt. Økonomi og sal var kanskje ikkje blant dei fremste kvalifikasjonane hans. Heller. 
Me skulka dei tre siste timane ein fredag i november. Det var slaps ute, Tiedemanns raud mixture i førarhuset, The Doors på stereoen. Veldig god stemning då me trilla om bord på motorferja Strand. Stemninga heldt seg forresten god heile tida, sjølv då me rota rundt på Våland i slaps og halvmørke. Geniet med andletet bøygd over kartet: HØGRE HER! HØGRE!
Han som skulle ha ein sekk, bestilte ein til veka etter òg. Kvifor kjøper du ikkje tre-fire?  spurde Runar. Men det hadde han visst ikkje økonomi til. For han passa det best å få ein sekk i veka, boren opp til andre etasje. Ein krølla femtilapp i handa. Kunden har alltid rett, men kunden veit ikkje kva som vert sagt om han når handelen er avslutta.
Då all veden var levert, og me hadde betalt ferja begge vegar og fylt bensin, hadde me 300 kroner att. Det var noko i underkant av kva eg hadde von om på førehand. Kva dei vart brukt til, treng me ikkje nemna her. Det var kanskje ikkje med tanke på eit framtidig imperium for sal av bjørkeved. Eg ser det no.
Ein skal drikka mykje øl for å leva av panten,.sa Runar. Og det lo me godt av.