Gutta (Gamle songar om igjen)

Det er mogleg, når ein kikkar i spegelen, at ein hugsar ting på ein subjektiv måte. Minnet er i alle høve farga av den personlege opplevinga av hendingar som har skjedd.

Eg vart ikkje fast sommaravløysar på Kåda før eg var tolv. Då eg var ti og elleve, var det enno plass til å vera born, til å gå og sviva og laga pil og boge, og verte heilt indianar i hovudet. Det ligg mykje fridom og uskuld og lengt i minna frå somrane i barndommen. Og i å synga av full hals til Radio av Stavangerensamblet.

Då eg var ti år, fekk eg feriekompisar. Det var stort, for det var langt mellom leikekameratene på Randøy. Kompisane heitte Kristian og Rune, og foreldra deira leigde eit lite raudmala sommarhus på nabogarden; eit sommarhus av det spartanske slaget, med innlagt kaldt vatn og udedridar. ( Ikkje som det me leigde i Danmark i sommar, med badstu og innandørs symjebasseng. )

Nokre av dei finaste sommarminna eg har, er frå somrane med desse brørne frå Storhaug. Eg bruka ete frukost hjå dei, og faren snakka alltid om 'oss gutta'. Og eg var òg ein av gutta, og det lukta kaffi og rista brød med jordbærsyltetøy, og ute skein sola. Eg trur ikkje at Dan, som faren heitte, forsto kor stort det var for meg å vera ein av gutta.

Og etter at me hadde ete, skulle me ut og fiska i ein femten fots trebåt, med 7,5 hestars Mercury. Og sjøen var kjøleg og herleg, og oppi båten sat me - gutta - som reiste til Skartveit for å handla daglegvarer og bensin, og etterpå reiste me ut til ei hemmeleg seiegrunne for å fiska.Tre snører ut i sjøen. Blanke slukar og fargerike gummimakkar, som gleid lydlaust ned i vatnet. Dersom me var på rett plass, så skulle me sjå eit drivhus på den eine sida, og halve utedassen til Groven på den andre.

Eg fekk mest aldri fisk - bortsett frå éin gong då eg fekk fem makrellar på ein gong. Det var så tungt å dra at eg måtte ha hjelp, og opp frå det stille mørket kom dei, og dei nykte som besett. Då dei kom oppi båten, var det mayhem og blod og sprellande makrellar og snøret i ein uløyseleg vase, og hjarta mitt som hamra som ei diger tromme i brystet.

Å dra heim igjen frå sjøen med fem fiskar i ein hank av streng - heim til mor - som eigentlig bare var måteleg begeistra for makrell - det var òg fint. Gutta hadde fått fisk. Resten av sommaren var me indianarar med pil og boge og kniv, og væpna med inntørka sauelort, angreip me naboungane (som var betydeleg yngre enn oss), med skrik og hyl og rask tilbaketrekning, for å unngå vreiden til foreldra deira.

Og når Kristian og Rune og Dan reiste heim til byen, og sommarhuset sto tomt igjen, var sommaren over. Og eg har vel aldri kjent meg meir aleine enn akkurat då. Eg gjekk og lengta og gledde meg til neste sommar, til den gule bobla skulle koma og parkera utanfor sommarhuset og gutta skulle eta frukost og dra ut og fiska igjen.

Då eg vart tolv eller tretten, var det slutt. Eg vart meir og meir lannas, og dei vart meir og meir byasar: Dei fekk ein Siddis trippel 3, som gjekk styggfort, og eg vart gåande å slå tistel og stå i siloen heile sommaren.