Dei andre sitt land

 Eg har høyrt mykje podcast dei siste åra. Nokre faste, Aftenblabla, Norsken, svensken og dansken, Litteraturklubben Bastard, Trygdekontoret, Mimir og Marsdal og så bortetter.

I fjor sneia eg innom Sølvberget- podcasten, eller: dottera til Bergljot, niesa mi Alvis var gjest i ein episode, der dei diskuterte Alexander Kielland si Gift. Ho klarte seg meir enn bra, tykkjer eg.

Eg scrolla vidare på tidlegare episodar, og så må eg ha sovna, og då eg vakna var det eit intervju med ei dame som snakka engelsk med fransk aksent, og ho var så absurd dyktig og klar, og det ho sa ga aleine innsikt i noko eg ikkje har tenkt på før.

Det var noko slikt som dette: Eg er franskmarrokkansk, eg har lese dei fleste klassikarar av amerikanske og europeiske forfattarar, og det dei har skrive vert sett på som allmenngyldig - slik er verda, og slik er det for meg òg.

Mest ingen europearar les afrikanske eller asiatiske forfattarar, kvifor gjer dei ikkje det? Er det ikkje interessant å læra korleis andre tenkjer? 

Dette treff meg som ein hammar. Eg er ein av dei. Les mest berre norske og europeiske/amerikanske forfattarar. Og mest berre menn.

Kvifor er det slik?  I lesesirkelen Bok & Kneg var dette med mannlege og kvinnelege forfattarar eit tema, og visstnok er det slik: Menn og kvinner les mannlege forfattarar,  mest berre kvinner les kvinnelege.

Eg har rett nok nokre. Patti Smith, Hilde Susan Jægtnes, og Kirsten Barka (svigermor). Av forfattarar som ikkje er amerikanske eller europeiske har eg kun Murakami, som er japansk, og så skal det vel vera ei Salman Rushdie- bok her ein stad.

Latinamerikansk litteratur var jo i vinden på nittitalet, med Isabell Allende og nokre til, og i den fysiske bokhylla er det mindre enn ti prosent kvinnelege.

Javel. Ein digresjon, kan hende.

Slimani sa fleire ting som sette tankane i gong: Under andre verdskrigen reiste unge menn frå koloniane, frå Algerie og Marokko, for å kjempe på fransk side. Dette visste eg ikkje, og så snakkar ho om boka si, De andres land, som handlar om ei fransk ungjente som forelskar seg i ein Marokkansk mann som er åtte år eldre, dei giftar seg, og saman reiser dei til Marokko for å driva garden som mannen har arva frå faren.

Det vert ikkje slik som ho hadde tenkt, for å seia det mildt. Mannen hennar endrar seg når han kjem på heimebane, det er forventa at han skal vera hard, bestemt. På vegen ut til garden deira, vert dei kjørt på ei eselkjerre. Kusken piskar laus på det magre eselet, og ho tykkjer det er frykteleg å sjå på, og då ho gjer beskjed om det til mannen, så seier han at ho må ta seg saman, ho er i Marokko no, og han treng ikkje slik sutring.

Det ringer vel ei alarmklokke eller to i henne då, og i han òg. Og så følgjer vi dei, med deira feil og manglar, og frigjeringskrigen som nærmer seg, og direkte mistru og rasisme frå både franskmenn og marokkanarar. Og ungane deira, som er halvt om halvt vert mistenkeliggjort frå alle leirar.

Det er lyspunkt, men monge er dei ikkje, Lydbokversjonen er fabelaktig, tykkjer eg - røysta til Petronella Barker er insisterande og undrande på ein gong.

Det er ingen flate karakterar. Ikkje eingong ho som er så vakker at ingen kan tola å væra i nærleiken av henne.

Tankevekkjande. Det er vel ordet. Eller Innsiktsfull. Den andre Slimani-boka eg høyrde på Storytel var Udyrets hage. Den handla mest om puling. Og ektefolk som ikkje kunne kommunisera med kvarandre. Den store stilla. Einsemda som kan oppstå i dysfunksjonelle samliv.

Eg skjønar dei som saknar bloggen for 18 år sidan, då det var mest rølp og gamle røvarhistorier. Som tenkjer kva er dette for noko? Skal han verta seriøs no? Dette gidd eg faen ikkje lesa.

Unnskuld, Det vert slik likevel.